نابودی محیط زیست نتیجه کشاورزی ناکارآمد
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «موج‌رسا»؛ کشاورزی بهعنوان یکی از راه‌های مهم و اساسی برای تأمین نیازهای غذایی، حفظ محیط زیست، ایجاد اشتغال نقش حیاتی دارد که با به کارگیری روش‌های مناسب علاوه بر افزایش تولید، صدمات کم‌تری به محیط زیست وارد شده و تبعات کمی خواهد داشت.
بیشتر بخوانید
در مقابل با استفاده از شیوه‌های ناکارآمد علاوه بر تولید محصولات بی‌کیفیت، آثار منفی نظیر افزایش استفاده سموم، کاهش آب‌های سطحی، افزایش صدمات به محیط زیست و به خطر افتادن جانداران و بسیاری نتایج دیگر را در پی خواهد داشت.
از این‌رو باید تدابیری اندیشیده شود تا با استفاده از شیوه‌های کارآمد کشاورزی محصولاتی با کیفیت و در عین حال با کم‌ترین صدمات داشته باشیم.
حفظ منابع با شیوه کشاورزی کارآمد
علیرضا واعظی، استاد دانشگاه زنجان در این باره به خبرنگار موج‌رسا گفت: کشاورزی در عصر نوین متفاوت از دوره‌های پیشین بوده و یک اصل کلی بر آن استوار است.
وی با بیان اینکه منظور از مفهوم کشاورزی پایدار استفاده از منابع آب، خاک و ... برای تولید محصولات کشاورزی و رفع نیاز غذایی جامعه است، افزود: به شرط آن که همه این منابع حفظ شوند و برای نسل آینده سالم بمانند.
استاد دانشگاه زنجان خاطرنشان کرد: هر اقدام کشاورزی که در مسیر تولید محصول بیشتر، سالم و با شرط حفظ منابع حیات (آب و خاک) باشد، کشاورزی کارآمد محسوب می‌شود و اقدامات عکس آن بهعنوان کشاورزی ناکارآمد بیان می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه برای دستیابی به کشاورزی کارآمد چند شرط لازم است، مطرح کرد: اراضی طبیعی (مراتع خوب و جنگل‌ها) نباید تغییر کاربری قرار گیرند و تحت کشت در آیند بلکه فقط اراضی که شرایط تولید دارند (از نظر حاصل‌خیزی فقیر نیستند و حساس به فرسایش نیستند) در خدمت کشاورزی باشند.
واعظی گریزی به کشت محصولات کم آب زد و عنوان کرد: برای تحقق این امر محصولاتی کشت شوند که نیاز آبی کم‌تری دارند.
آبیاری تحت فشار موثر در کشاورزی کارآمد
وی تاکید کرد: از روش‌های آبیاری تحت فشار (آبیاری قطره‌ای و بارانی) برای افزایش بهره‌وری آب در کشاورزی استفاده شود.
استاد دانشگاه زنجان با بیان اینکه از روش‌های مناسب شخم استفاده شود، ابراز کرد: شخم عمود بر شیب و حفظ بقایای گیاهی (آتش نزدن بقایا) توجه شود و از دستگاه‌های ویژه خاک‌ورزی حفاظتی بهره گرفته شود.
وی تشریح کرد: ارقام گیاهی با ضریب تولید بالا برای افزایش تولید محصول انتخاب شود و مصرف سموم و آفت‌کش‌ها برای تولید محصول سالم به حداقل برسد.
واعظی گریزی به بحث کشت گیاهان متفاوت زد و ادامه داد: تناوب زراعی (کشت گیاهان متفاوت در سال‌های متوالی) و آیش گذاشتن زمین رعایت شود.
وی بیان کرد: کشاورزان برای کاشت محصولات کشاورزی، شرایط اقتصادی و نیاز جامعه را مورد توجه قرار دهند تا تولیدات کشاورزی سودمند باشد.
استاد دانشگاه زنجان با تاکید بر اینکه نیاز غذایی گیاه از طریق مصرف کودها تأمین شود، افزود: اولویت، مصرف کودهای آلی (گیاهی و حیوانی) است و در مصرف کودهای شیمیایی دقت زیادی شود به طوری که نوع کود، مقدار، زمان و روش مصرف آن اصولی باشد.
وی خاطرنشان کرد: سازمان جهاد کشاورزی برنامه‌ریزی کند تا اراضی کشاورزی تحت نظارت تیم‌های مهندسی باشند تا مواردی که در بالا بیان شد را در اراضی کشاورزی پیگیری کنند.
رسیدن به کشاورزی کارآمد نیازمند برنامه است
اکبر طیبی، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان در گفتگو با خبرنگار موج‌رسا گفت: هر نوع کشت و کاری که منجر به اهداف مدنظر کشاورز نظیر دستیابی به محصول و درآمدزایی مناسب نشود از نگاه یک کشاورز ناکارآمد تلقی خواهد شد.
وی با بیان اینکه برای رسیدن به یک هدف طبیعتاً باید نقشه راه، از قبل تدوین شده باشد، افزود: در حوزه کشاورزی هم برای رسیدن به یک تولید مناسب الزاماً باید اهداف و فرایند رسیدن به محصول مدنظر از قبل ترسیم شود، در غیر این صورت عملکرد و تولید مناسب محقق نخواهد شد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان با اشاره به اینکه یکی از مباحث اصلی در کشاورزی مدرن و امروزی لزوم پرداختن به کشاورزی پایدار است، ابراز کرد: نعمت‌هایی که امروزه در دستان نسل فعلی قرار گرفته و در صورت بی‌توجهی به برخی اصول نظیر لزوم صیانت از آب و خاک و حتی اقلیم با توجه به رشد فزاینده جمعیت در آینده، شاهد مشکلات ریشه‌ای در تامین امنیت غذایی کشور خواهیم بود.
وی خاطرنشان کرد: لذا جهت جلوگیری از مشکلات پیش‌رو نیاز است برنامه جامعی از جانب دولت تنظیم و همچنین برنامه زراعی متناسب با شرایط فعلی هر منطقه توسط کشاورزان اجرایی شود.
طیبی یادآور شد: در همین راستا از ناحیه وزارت جهاد کشاورزی مجموعه اقداماتی نظیر ابلاغ برنامه الگوی کشت که مبتنی بر توانمندی‌های هر منطقه و نیازهای اساسی کشور و البته توجه به معیشت کشاورزان بوده تنظیم شده و در حال اجرا است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان با بیان اینکه در کنار سیاست‌گذاری مناسب، توانمندسازی کشاورزان بهعنوان بازوان اصلی تولید از نظر رعایت مسائل فنی و اصول کشاورزی علمی ضروری است، بیان کرد: در این قسمت هم هر ساله بخش تحقیقات و ترویج وزارت جهاد کشاورزی در سطوح مختلف اقدامات لازم را انجام می‌شود.
کشاورزی ناکارآمد تبعات منفی فراوانی دارد
علی قرچه‌لو، رئیس اداره حفاظت و مدیریت زیستگاه‌ها و امور مناطق حفاظت محیط زیست استان زنجان در گفتگو با خبرنگار موج‌رسا گفت: به‌طور کلی کشاورزی ناکارآمد عبارت است از هر روشی که منابع بیش‌تری استفاده کند و استفاده کم‌تری بدهد.
وی با بیان اینکه شیوه کشاورزی مذکور ناکارآمد خواهد بود، افزود: این روش‌ها گاهاً به تخریب و از بین رفتن منابع طبیعی منجر می‌شود.
رئیس اداره حفاظت و مدیریت زیستگاه‌ها و امور مناطق حفاظت محیط زیست استان زنجان ادامه داد: روش‌های سنتی در آبیاری غرقابی و برداشت‌های بی‌رویه و غیر اصولی از منابع آب‌های زیرزمینی، انجام کشت‌های غیر اصولی و مدیریت نشده، استفاده مازاد و بی‌رویه از سموم کشاورزی و کشت بی‌رویه محصولات آب‌بر از عمده روش‌های هستند که کشاورزی را ناکارآمد کرده است.
وی با اشاره به اینکه باید با برنامه‌ریزی اصولی در کشت محصولات دیمی و آبی و رعایت اصول و زمان مناسب آبیاری و همچنین استفاده از سموم با برنامه عمل کنیم، ادامه داد: استفاده از سموم غیر مجاز که در سال‌های اخیر رواج پیدا کرده.
قرچه‌لو بیان کرد: علاوه بر آلوده کردن محیط زیست با روش‌های غیر متعارف و استفاده بی‌رویه مواد و نایلون‌ها در کشت‌های گسترده سیفی‌جات در اوایل رشد لوازم و ابزارهای آبیاری قطره‌ای و استفاده از کودهای شیمیایی و انواع مواد دیگر در جهت رشد و رسیدن و رنگ گرفتن محصولات در زمان کم‌تر، برای سود بیشتر که این موارد علاوه بر آلوده‌سازی آب، خاک و محصولات به گونه‌های جانوری به شدت آسیب می‌رساند.
وی بیان کرد: باید برای به‌صرفه بودن کشاورزی، تمام جنبه‌ها به خصوص سلامتی محیط زیست و جامعه هدف که مصرف‌کنندگان است در اولویت قرار بگیرد نه سود شخصی به هر روش و قیمتی.
رئیس اداره حفاظت و مدیریت زیستگاه‌ها و امور مناطق حفاظت محیط زیست استان زنجان با بیان اینکه باید در جهت بهینه و استاندارد کردن محصولات کشاورزی تا حد امکان از نایلون، سموم، مواد افزودنی خودداری کرده گفت: با استفاده از روش‌های مبارزه ارگانیک با آفات سلامت محصولات کشاورزی و جامعه را تامین کنیم و در صورت استفاده از سموم با برنامه و کمک از کارشناسان، مصرف این مواد را به حداقل برسانیم.
کاهش آب‌های سطحی و غیر سطحی
وی عنوان کرد: مصرف غیر اصولی و بی‌رویه آب‌های سطحی و زیرسطحی و در نهایت افت آب‌های زیرزمینی و پخش شدن مواد آلاینده در طبیعت، آلوده‌شدن آب‌های سطحی و استفاده حیات‌وحش از این مواد و از بین رفتن آن در اثر عدم هضم و دفع این مواد و در نهایت بهم خوردن چرخه حیات‌وحش منطقه را به دنبال دارد.
قرچه‌لو با اشاره به اینکه هر روشی که مدیریت شده و اصولی باشد باید اجرا شود، عنوان کرد: استفاده از تجربیات کشاورزان موفق استانی، توجه به توصیه کارشناسان و استفاده از گونه‌های مثمر و مقرون به‌صرفه و سازگار با آب و هوای استان، استفاده از سموم تایید شده توسط ارگان‌های مربوط با اخذ راهنمایی و روش استفاده صحیح از آن از روش‌های موثر در این زمینه است.
وی خاطرنشان کرد: ایجاد باغ‌شهرها و تبدیل دیم‌زارهای وسیع به باغ‌شهرها و تبدیل الگوی کشت دیمی به آبی و قطعه‌بندی اراضی نیز یکی از معضلات در این زمینه است.
انتهای خبر/